आत्मभान
आत्मभान एका गावातील अत्यंत सज्जन, सुसंस्कारित, विद्वान वगैरे विशेषणं लावता येतील अशा व्यक्तीचा मृत्यू झाला असे लोकांना वाटले. खात्री करून घेण्यासाठी आणि स्मशान भूमीत मृत्यू प्रमाणपत्र आवश्यक असतं म्हणून एका डॉक्टरला बोलावण्यात आलं. डॉक्टरनी देखील त्या गृहस्थाला तपासून मृत्यू प्रमाणपत्र दिलं. लोकांनी अंत्यसंस्काराची तयारी केली. गावातल्या प्रथेप्रमाणे धर्मगुरू आले. त्यांनी आत्म्याला शांती मिळावी म्हणून प्रार्थना केली. प्रेताला तिरडीवर बांधले. ‘राम नाम सत्य है’ म्हणत अन्त्ययात ्रा स्मशानात पोहोचली. तोपर्यंत तिरडीवरच्या शरीरात हालचाल सुरू झाली होती. खरं तर ते गृहस्थ मृत्यू पावलेच नव्हते. ते लोकांना व्याकुळ होऊन विनंती करू लागले, “मी मेलो नाहीये. कृपा करून मला जाळू नका. तिरडीला मला ज्या दोराने बांधला आहे तो सोडा. मी जिवंत आहे.” त्याचे नातेवाईक आणि परिचित लोक आश्चर्यचकित झाले. त्या गृहस्थाच्या अन्त्यसंस्कारासाठी आलेले लोक खूप शिकले-सवरलेले होते. त्यांनी तिथेच एक सभा घेतली. चर्चेअंती असे ठरले की एका उच्च शिक्षित- तज्ञ डॉक्टरने हे गृहस्थ मृत्यू पावले आहेत असे प्रमाणपत्र दिलंय. ते खोटं कसं असू